Mianem zabytków określa się miejsca mające wyjątkowe znaczenie dla społeczeństwa. Wyróżniają się one wartościami kulturalnymi, historycznymi bądź naukowymi. Przeprowadzane nad nimi działania, m.in. rewitalizacja zabytków, mają na celu utrzymać je w jak najlepszym stanie. W Polsce obiekty o szczególnej wartości chroni się na kilka sposobów.
Wpis do rejestru zabytków
Rejestr zabytków skupia w sobie obiekty, które podlegają specjalnej ochronie prawnej. W Polsce nadzór nad nim sprawuje Wojewódzki Konserwator Zabytków.
WKZ decyduje o tym, które obiekty zostaną wpisane do rejestru zabytków. Ocenia się w tym celu wartość konkretnych miejsc, dokonując ich dogłębnych oględzin. Zabytki umieszczane w rejestrze mogą przynależeć do trzech odmiennych ksiąg.
Pomnik historii
Tytuł pomników historii mogą otrzymać obiekty nieruchome, których wartość naukowa, artystyczna bądź historyczna wpływa na dziedzictwo kulturalne całego kraju. Zaszczytne miano przyznaje im Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
Pomniki historii to zabytki zdecydowanie najwybitniejsze, najciekawsze i często mające najdłuższą historię, opowiadającą o przeszłych dziejach państwa. Przeważnie są tak skutecznie i skrupulatnie chronione, iż rzadko kiedy podlegają specjalnej rewitalizacja zabytków.
Tworzenie parków kulturowych
To metoda zabezpieczająca w głównej mierze obszary krajobrazu kulturowego. Czasem wykorzystuje się ją również na tych terenach, które ze względu na zawieranie tradycyjnych obiektów budowlanych lub dawnych osad mogą mieć wartość historyczną.
Wartość parków ustalana jest przez konserwatorów obiektów. Rewitalizacja zabytków występujących na danym terenie powinna zostać przeprowadzona przed dokonaniem oceny końcowej. Zadbany i utrzymany w dobrym stanie krajobraz ma większe szanse na dodatkową ochronę.
Dodatkowe wymogi ochrony
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego także powinien uwzględniać różne metody zabezpieczania wartościowych obiektów. Tworzeniem tych dokumentów zajmują się wójtowie, burmistrzowie oraz prezydenci miast.
Dobry plan działania pozwala skutecznie organizować przestrzeń występującą w konkretnej gminie. Może też dotyczyć zabezpieczeń stosowanych na występujących na jej terenach zabytkach.
